Φαράγγι της Σαμαριάς: Τι πρέπει να γνωρίζετε πριν το επισκεφτείτε!
Μία από τις πιο μαγευτικές και μεγάλες διαδρομές πεζοπορίας στην Ευρώπη, το Φαράγγι της Σαμαριάς βρίσκεται στην κορυφή της λίστας αυτών που πρέπει να δείτε στην Κρήτη. Ως ένα σημαντικό φυσικό μνημείο της Κρήτης, το Φαράγγι της Σαμαριάς έχει παίξει σημαντικό ρόλο μέσα στα χρόνια και για την Κρητική και τη Μεσογειακή ιστορία. Η συχνά επονομαζόμενη γη των φαραγγιών, η Κρήτη, έχει πάνω από 400 χαράδρες και τον μεγαλύτερο αριθμό φαραγγιών στην Ελλάδα— με το φαράγγι της Σαμαριάς να είναι το διαμάντι της. Εδώ είναι όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το φαράγγι της Σαμαριάς στην Κρήτη.
Πού βρίσκεται το φαράγγι της Σαμαριάς;
Σε περίπου 1.200 μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας, το φαράγγι της Σαμαριάς βρίσκεται στην περιφέρεια των Χανίων, και προσελκύει επισκέπτες με τη μοναδική γεωλογική του αξία και την ομορφιά του. Βρίσκεται στην καρδιά του μόνου εθνικού πάρκου της Κρήτης – το Εθνικό Πάρκο των Λευκών Όρων, που είναι επίσης γνωστό ως το Εθνικό Πάρκο Σαμαριάς.
Τα Λευκά Όρη καλύπτουν το 7% της συνολικής επιφάνειας της Κρήτης, αποτελούμενα από 50 κορυφές, μερικές εκ των οποίων ξεπερνούν τα 2000 μέτρα σε υψόμετρο – η ψηλότερη, οι Πάχνες, φτάνει ύψος 2.453 μέτρα και έχει θέα στο Λιβυκό πέλαγος. Εδώ, που η ανθρώπινη παρουσία απουσιάζει – τα οικοσυστήματα εξελίσσονται ανενόχλητα. Το Εθνικό Πάρκο της Σαμαριάς, που παρέχει καταφύγιο σε πολλά ενδημικά είδη και υποείδη, είναι το σπίτι της γνωστή κρητικής κατσίκας Αγρίμι, του χρυσαετού και της κρητικής αγριόγατας.
Η ιστορία της Σαμαριάς
Μέσα στα χρόνια, η απομακρυσμένη και στρατηγική τοποθεσία της Σαμαριάς έχει παίξει σημαντικό ρόλο ως μέρος διαφυγής από την πίεση εξωτερικών εισβολέων. Παρόλο που η περιοχή ήταν πάντοτε κυρίως απομονωμένη, έχουν ανακαλυφθεί στοιχεία αρχαίων οικισμών κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, που δείχνουν την πιθανότητα να υπήρχε εκεί κοντά ο Ναός και το Μαντείο του Απόλλωνα. Το ερημωμένο χωριό της Σαμαριάς που βρίσκεται στην καρδιά του φαραγγιού της Σαμαριάς, 8,5 χιλιόμετρα από την Αγία Ρούμελη (αρχαία πόλη της Τάρρας) είχε εγκαταλειφθεί από τους τελευταίους κατοίκους του το 1962 όταν η περιοχή δέχτηκε τον τίτλο του Εθνικού Πάρκου.
Χειρόγραφα του Ομήρου δείχνουν ότι η Τάρρα που βρίσκονταν εκεί που είναι σήμερα η Αγία Ρούμελη ήταν μία από τις 100 πόλεις της Κρήτης— με τα δικά της νομίσματα και μία ισχυρή βιομηχανία εξαγωγής ξύλου, η πόλη είχε στενούς δεσμούς με την Αίγυπτο, τις Μυκήνες, την Κνωσό και την Τροία – παρέχοντας ξύλα για την κατασκευή ανακτόρων και πλοίων. Σημαντικά γεγονότα στην ιστορία της Κρήτης έχουν διαδραματιστεί στην περιοχή του φαραγγιού της Σαμαριάς. Υπό την κατοχή των Ενετών κατά τον 14ο αιώνα, μέλη της οικογένειας Σκορδύλη, από τη Χώρα Σφακίων, μετακόμισε στο χωριό της Σαμαριάς. Σύμφωνα με την ιστορία ο αρχηγός των ενετών είχε βάλει στόχο να κερδίσει την όμορφη Χρυσομαλλούσα που είχε αρνηθεί το φιλί του — αυτός προς απάντησή της, της έκοψε μία από τις κοτσίδες της με το σπαθί του. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος ξέσπασε μια μάχη μεταξύ τους – με την οικογένεια Σκορδύλη να καταφεύγει στο ερημωμένο χωριό της Σαμαριάς. Οι ενετοί απέτυχαν να εισβάλουν στο χωριό και ως αποτέλεσμα αναγκάστηκαν να συνάψουν ειρήνη. Η όμορφη Χρυσομαλλούσα έγινε μοναχή στο μοναστήρι της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Μία εκκλησία αφιερωμένη στην Οσία Μαρία χτίστηκε εδώ από τους ενετούς το 1279. Η Μαρία ήταν γνωστή ως η Μαρία η Αιγυπτία – ήταν μία Αιγύπτια ετέρα που ζούσε κυρίες στην έρημο.
Η Οσία Μαρία της Αιγύπτου γιορτάζεται σε αυτή την εκκλησία την 1η Απριλίου, ωστόσο η Ορθόδοξη εκκλησία την γιορτάζει και την πέμπτη Κυριακή της Σαρακοστής. Όσοι βρεθούν εδώ το πρώτο σαββατοκύριακο του Απριλίου μπορούν να λάβουν μέρος στο διήμερο πανηγύρι που γίνεται εδώ προς τιμήν της. Το Φαράγγι της Σαμαριάς αποτέλεσε το σκηνικό πολλών μαχών που έγιναν εδώ μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Κατά τη διάρκεια μιας εξέγερσης το 1770 με μπροστάρη τον Δασκαλογιάννη της Ανώπολης, 4000 γυναίκες και παιδιά κρύφτηκαν στο φαράγγι. Το 1896 πέσει όλη η Ελλάδα στην κατοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός από το Φαράγγι της Σαμαριάς. Κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου εξυπηρέτησε ως σημαντική διαδρομή διαφυγής για τα στρατεύματα των συμμάχων.
Τι να δείτε και να κάνετε στη Σαμαριά
Το Φαράγγι της Σαμαριάς είναι ένα σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο στην Κρήτη, το δεύτερο πιο δημοφιλές μετά το Ανάκτορο της Κνωσού. Το μεγαλύτερο φαράγγι της Ευρώπης με μήκος 18 χιλιόμετρα, οδηγεί στην παραθαλάσσια πόλη της Αγίας Ρούμελης που βρίσκεται στις πανέμορφες ακτές της Μεσογείου. Το Φαράγγι της Σαμαριάς είναι ένας παράδεισος για τη βιοποικιλότητα — σπίτι 450 ειδών κρητικής χλωρίδας εκ των οποίων τα 70 είναι ενδημικά, που σημαίνει ότι αναπτύσσονται μόνο μέσα στο φαράγγι.
Πεζοπορία στο φαράγγι της Σαμαριάς
Η πεζοπορία στο φαράγγι της Σαμαριάς είναι μια εμπειρία 6-8 ωρών ανάλογα τον ρυθμό σας που σίγουρα θα σας ανταμείψει. Η πεζοπορία ξεκινάει από το Ξυλόσκαλο, την περίφημη τοποθεσία του οροπεδίου του Ομαλού (1.250 μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας), όπου υπάρχουν διάφορες τοπικές ταβέρνες, ξενοδοχεία και ένα μουσείο αφιερωμένο στο φαράγγι της Σαμαριάς. Το φαράγγι της Σαμαριάς είναι ανοιχτό στο κοινό τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο. Η τιμή εισόδου είναι 5 ευρώ.
Η διαδρομή θα σας πάει μέσα από αξιοθαύμαστα τοπία, όπου θα περάσετε από μερικές ξύλινες γέφυρες, θα συναντήσετε τεμπέλικες κρητικές άγριες κατσίκες (κρι-κρι) να κάθονται κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο, θα διασχίσετε στενά περάσματα – το πιο δημοφιλές από αυτά είναι οι Πόρτες ή Σιδηρόπορτες, που είναι 3 μέτρα πλατιές και 300 με 700 μέτρα ψηλές και από τις δύο πλευρές. Κατά μήκος της διαδρομής θα θαυμάσετε το εύοσμο δάσος πεύκων και κυπαρισσιών, που περιβάλλονται από μοναδική χλωρίδα και τα φημισμένα κρητικά βότανα.
Ακολουθώντας τα ήπια κατηφορικά μονοπάτια θα φτάσετε στον προορισμό σας – την μικρή παραθαλάσσια πόλη της Αγίας Ρούμελης που είναι προσβάσιμη μόνο με τα πόδια ή με βάρκα. Εδώ μπορείτε να απολαύσετε το μπάνιο σας στο Λιβυκό πέλαγος ή ένα νόστιμο γεύμα σε μία από τις παραδοσιακές ταβέρνες.
Σημεία ενδιαφέροντος στο Φαράγγι της Σαμαριάς
Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου — η πέτρινη εκκλησία του Αγίου Νικολάου είναι χτισμένη στα ερείπια ενός αρχαίου ναού και βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο της διαδρομής.
Το χωριό της Σαμαριάς — αυτή είναι η κύρια στάση της διαδρομής σας και βρίσκεται στο κέντρο του φαραγγιού. Η κύρια απασχόληση των κατοίκων που ζούσαν εδώ πριν κλείσει το χωριό το 1962 ήταν το κόψιμο ξύλων και η μελισσοκομία. Μπορείτε ακόμα να βρείτε στοιχεία προηγούμενης ζωής εδώ καθώς μερικά από τα σπίτια έχουν αναστηλωθεί για να στεγάσουν μοντέρνες εγκαταστάσεις όπως ιατρεία και σταθμό φρουράς. Το παλιό ελαιοτριβείο χρησιμοποιείται τώρα ως γραφείο πληροφοριών όπου οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν παλιές φωτογραφίες και εκθέματα λαογραφικής τέχνης.
Πόρτες ή Σιδερόπορτες — το τελικό σημείο της πεζοπορίας σας είναι το πιο στενό σημείο του φαραγγιού όπου απότομοι γκρεμοί ανυψώνονται 500 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Κατά μήκος της διαδρομής μπορείτε να θαυμάσετε τα ενετικά κάστρα και ερείπια, στοιχεία προϊστορικών οικισμών.
Πώς να πάτε και να φύγετε από το Φαράγγι της Σαμαριάς
Συνιστάται να έρθετε νωρίς το πρωί για να γλιτώσετε τα πλήθη. Προτείνουμε να μείνετε στα Χανιά – αν σκοπεύετε να κάνετε το ταξίδι στο Φαράγγι της Σαμαριάς ο ευκολότερος τρόπος είναι είτε να ακολουθήσετε την περιήγηση με ξεναγό ή να χρησιμοποιήσετε τα δημόσια μέσα μεταφοράς. Το να έρθετε εδώ με το δικό σας ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο είναι εφικτό μόνο αν κάνετε τη διαδρομή και αντίστροφα (που είναι αδύνατο – αφού η πεζοπορία είναι 6-8 ώρες και το ίδιο ισχύει και για τον γυρισμό) ή αν πάρετε φεριμπότ για τη Σούγια από όπου θα πρέπει να πάρετε το λεωφορείο πίσω για τον Ομαλό. Δείτε το πρόγραμμα των φεριμπότ πριν επιλέξετε αυτή την επιλογή. Αν αποφασίσετε να πάρετε το λεωφορείο, συνιστάται να πάρετε το πρώτο λεωφορείο που θα σας πάει από τα Χανιά στο Ξυλόσκαλο. Μόλις ολοκληρώσετε την πεζοπορία στο Φαράγγι της Σαμαριάς και καταλήξετε στην Αγία Ρούμελη θα πάρετε το καραβάκι.
Η καραβάκι συνήθως έρχεται εδώ τρεις με έξι φορές τη μέρα, ανάλογα την εποχή. Το τελευταίο φεύγει περίπου στις 6 μ.μ. Κατά τους χειμερινούς μήνες το πρόγραμμα είναι περιορισμένο, ενώ η καθημερινή εξυπηρέτηση ξεκινά αρχές Απριλίου. Για πληροφορίες για τα φεριμπότ ANENDYK LINES πατήστε εδώ.
Η διαδρομή για τη Χώρα Σφακιών διαρκεί μία ώρα και περνάει μέσα από το γραφικό χωριό Λουτρό — ένα από τα πιο γραφικά χωριά της Κρήτης. Από τη Χώρα Σφακιών μπορείτε να πάρετε το λεωφορείο πίσω για τα Χανιά. Αν θέλετε να εξερευνήσετε περαιτέρω, μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε την Παλαιοχώρα που βρίσκεται δυτικά της Αγίας Ρούμελης και συνδέεται με γραμμή λεωφορείων με τα Χανιά.
Τι να πάρετε μαζί σας
- Να φοράτε ορειβατικά παπούτσια ή άνετα αθλητικά, όχι σαγιονάρες.
- Μαγιό και πετσέτα αν σκοπεύετε να κάνετε μπάνιο στην παραλία της Αγίας Ρούμελης.
- Ελαφρύ αδιάβροχο μπουφάν αν έρθετε αρχές Μαΐου ή Οκτωβρίου
- Καπέλο, γυαλιά και αντηλιακό
- Μπουκάλι με νερό και ελαφρύ γεύμα που θα χρειαστείτε σε μία από τις στάσεις σας
- Ορειβατικό παντελόνι ή σορτσάκι
Έχετε πάει στο Φαράγγι της Σαμαριάς – πώς ήταν η εμπειρία σας; Αν όχι, ελπίζουμε ο οδηγός μας με Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το Φαράγγι της Σαμαριάς να σας φανεί χρήσιμος στην οργάνωση του ταξιδιού σας.
